Sonsuzluk karşısında hayatımızın önemi var mı? (Schopenhauer)

Sonsuzluk karşısında şu kısacık yaşamımızın yeri ve anlamı nedir?

Bu soruyla daha önce Tolstoy’un itiraflarını okurken karşılaşmıştık. Tolstoy dolaylı ya da direkt anlatımlarla bu sorunun cevabını tanrı ve ruhun sonsuz yaşamı varsa sonsuzluk karşısında hayatımız bir anlam kazanır diye açıklamıştır.  Schopenhauer ise şöyle der:

“… muhtemelen var olacağımız birkaç yıl artık var olmayacağımız sonsuz zamanın öünde tamamen kayboluverir. O nedenle düşünülecek olursa bu kısacık zaman dilimi üzerine bu kadar çok kaygılanmak, kendimizin veya başkasının hayatı tehlikeye düştüğünde böylesine titremek ve korkunç veçhesi belkemiğini oluşturan ölüm korkusundan ibaret olan tragedyalar yazmak hatta gülünç bile görürüm.”

Sonsuzlukta kaybolacak bu hayatın bir önemi olmadığını bu sözlerle dile getiriyor Schopenhauer. Dolayısıyla yaşadığımız ölüm ve sonsuzluk içerisinde kaybolma korkusunu gülünç buluyor.

Sonsuzluk sorunu için teselli

Öldükten sonra bizim bilincimiz dışında akacak olan sonsuz bir zaman karşısında dehşete düşeriz değil mi? Schopenhauer bu dehşet duygusu için bir teselli bulmuş. Nasıl mı?

“Eğer ölümü bize böylesine korkunç gösteren şey var olmama düşüncesi olmuş olsaydı o zaman zorunlu olarak henüz var olmadığımız zamanı da aynı dehşetle düşünürdük. Çünü şurası çürütülemez derecede kesindir ki ölümden sonraki var olmayış ölümden önceki var olmayıştan farklı olamaz ve dolayısıyla ilki diğerinden daha hazin ve acıklı değildir.”

“Fakat şimdi buradan bizim şu bütünüyle tecrübeye dayanan bakış açımıza dönelim ve hiçbir olmadığımı var sayalım. Fakat o zaman kendimi gayet alışıldık ve gerçekten çok rahat bir durum olarak henüz olmadığım sınırsız zamanı düşünerek ölümümden sonraki var olmayacağım sınırsız zaman için teselli edebilirim… çünkü bu ikisini birbirinden araya hayat düşü denilen kısacık bir aranın girmesinden başka bir şey ayıramaz.”

Oturup düşünelim. Gerçekten de doğumumuzdan önce geçen sonsuz bir zaman ve ölümümüzden sonra geçecek olan sonsuz bir zaman arasında hayat düşünü 50-60 belki 15 belki 80 yıl yaşıyoruz ve perde bizim için hiç açılmamak üzere kapanıyor. Çok korkunç, çarpıcı bir gerçek. Öldükten sonra var olamayacağımız gerçeğine karşı duyduğumuz dehşet doğmadan önce var olmadığımız gerçeğinden daha mı hafif sahiden?

“Artık var olmayacağımız zaman için kederlenmek henüz var olmadığımız zaman için kederlenmek kadar saçmadır. Çünkü var oluşumuzun doldurmadığı zamanın doldurduğu zamanın geçmişinde veya geleceğinde olmasının bir önemi yoktur, hepsi birdir.”

Hiçlikten gelen hiçliğe gider

“…kendisini yoktan  ortaya çıkmış olarak gören birisi yine yok olacağını düşünmek zorundadır; çünkü o var olmazdan evvel sınırsız bir zamanın geçtiği fakat ölümünün ardından varoluşunun hiç son bulmayacağı bir ikinci sonsuzluğun başlayacağı düşüncesi tuhaf ve saçma bir düşüncedir.”